چرا زبان ترکی در ایران بی اهمیت جلوه داده میشه؟؟

زمان آینده ساده: :Gelecek zaman

برای بیان زمانی است که در آینده انجام می شود است،یعنی درآینده گوینده قصد انجام آن را دارد.برای ساختن این فعل ابتدا مصدر را از ریشه فعل حذف کرده و سپس پسوند ecek- وacak- را (با توجه به هارمونی اصوات) به آن اضافه کرده و سپس پسوندهای فاعلی شش گانه را به آن اضافه می کنیم.این پسوندهای شش گانه عبارتند از:

im ım iz ız

sin sın siniz sınız

tir tır ler lar

Görmek: مانند: دیدن

Göreceğim خواهم دید Göreceğiz خواهیم دید

Göreceksin خواهی دید Göreceksiniz خواهید دید

Görecek خواهد دید Görecekler خواهند دید

Almak: گرفتن

Alacağım خواهم گرفت Alacağız خواهیم گرفت

Alacaksın خواهی گرفت Alacaksınız خواهید گرفت

Alacak خواهد گرفت Alacaklar خواهند گرفت

حالت منفی زمان آینده ساده: برای ساختن این حالت مصدر را از ریشه منفی فعل حذف کرده پسوند ecek- (یا acak-) را به آن اضافه کرده و سپس زواید شش گانه را می آوریم.

* در این زمان معمولا ma به mı و me به mi تبدیل می شود. گرچه فرم اول آنها نیز رایج می باشد.

مانند: نخواهد گرفت Almayacak نخواهد گرفت Almıyacak

مانند: نیامدن : Gelmemek

Gelmiyeceğim نخواهم آمد Gelmiyeceğiz نخواهیم آمد

Gelmiyeceksin نخواهی آمد Gelmiyeceksiniz نخواهید آمد

Gelmiyecek نخواهد آمد Gelmiyecekler نخواهند آمد

Almamak: نگرفتن

Almıyacağım نخواهم گرفت Almıyacağız نخواهیم گرفت

Almıyacaksın نخواهی گرفت Almıyacaksınız نخواهید گرفت

Almıyacak نخواهد گرفت Almıyacaklar نخواهند گرفت

حالت سوالی زمان آینده ساده: برای ساختن این حالت از mi (یا با توجه به هارمونی اصوات mı) استفاده می کنیم.

Görmek: مانند: دیدن

Görecek miyim? خواهم دید؟ Görecek miyiz? خواهیم دید؟

Görecek misin? خواهی دید؟ Görecek misiniz? خواهید دید؟

Görecek mi? خواهد دید؟ Görecekler mi? خواهند دید؟

Almak: گرفتن

Alacak mıyım? خواهم گرفت؟ Alacak mıyız? خواهیم گرفت؟

Alacak mısın? خواهی گرفت؟ Alacak mısınız? خواهید گرفت؟

Alacak mı خواهد گرفت؟ Alacaklar mı? خواهند گرفت؟

حالت سوالی منفی زمان آینده ساده: برای ساختن این حالت بعد از فعلهای صرف شده پسوند mi , mı و سپس زواید شش گانه مربوط را می آوریم.

Görmemek: مانند: دیدن

Görmiyecek miyim? نخواهم دید؟ Görmiyecek miyiz? نخواهیم دید؟

Görmiyecek misin? نخواهی دید؟ Görmiyecek misiniz? نخواهید دید؟

Görmiyecek mi? نخواهد دید؟ Görmiyecekler mi? نخواهند دید؟

Almamak: گرفتن

Almıyacak mıyım? نخواهم گرفت؟ Almıyacak mıyız? نخواهیم گرفت؟

Almıyacak mısın? نخواهی گرفت؟ Almıyacak mısınız? نخواهید گرفت؟

Almıyacak mı? نخواهد گرفت؟ Almıyacaklar mı? نخواهند گرفت؟

+ نوشته شده توسط محمدرضا شکرگزار در چهارشنبه نهم آبان 1386 و ساعت 11:0 بعد از ظهر | 8 نظر

زمان گذشته ساده: Geçmiş kipi

برای بیان زمانی است که در گذشته به طور کامل انجام شده است،آن هم در یک لحظه.برای ساختن این فعل ابتدا مصدر را از ریشه فعل حذف کرده و سپس پسوند di- (یا dı ,du,dü) را (با توجه به هارمونی اصوات) به آن اضافه می کنیم.

Yemek: :مانند

Yedim خوردم Yedik خوردیم

Yedin خوردی Yediniz خوردید

Yedi خورد Yediler خوردند

* برای افعالی که ریشه آنها به f,s,t,k,ç,ş,h,p ختم می شوند پسوند di- (یا dı ,du,dü) به ti- (یا tı ,tu,tü) تبدیل می گردد و سپس زواید شش گانه برای صرف آورده می شود.

مانند: رفتن :Gitmek

Gittim رفتم Gittik رفتیم

Gittin رفتی Gittiniz رفتید

Gitti رفت Gittiler رفتند

صرف تعداد دیگری از افعال در زمان گذشته:

Görmek: دیدن

Gördüm دیدم Gördük دیدیم

Gördün دیدی Gördünüz دیدید

Gördü دید Gördüler دیدند

Almak: گرفتن

Aldım گرفتم Aldık گرفتیم

Aldın گرفتی Aldınız گرفتید

Aldı گرفت Aldılar گرفتند

Yapmak: انجام دادن

Yaptım انجام دادم Yaptık انجام دادیم

Yaptın انجام دادی Yaptınız انجام دادید

Yaptı انجام داد Yaptılar انجام دادند

Okumak: خواندن

Okudum خواندم Okuduk خواندیم

Okudun خواندی Okudunuz خواندید

Okudu خواند Okudular خواندند

حالت منفی زمان گذشته ساده: برای ساختن این حالت مصدر را از ریشه منفی فعل حذف کرده پسوند di- (یا dı) را به آن اضافه کرده و سپس زواید شش گانه را می آوریم.

مانند:

نیامدن : Gelmemek

Gelmedim نیامدم Gelmedik نیامدیم

Gelmedin نیامدی Gelmediniz نیامدید

Gelmedi نیامد Gelmediler نیامدند

Almamak: نگرفتن

Almadım نگرفتم Almadık نگرفتیم

Almadın نگرفتی Almadınız نگرفتید

Almadı نگرفت Almadılar نگرفتند

حالت سوالی زمان گذشته ساده: برای ساختن این حالت از mi (یا با توجه به هارمونی اصوات mı,mu,mü) استفاده می کنیم.

مانند:

Aldım mı? = گرفتم؟ Almadın mı? = نگرفتی؟

Gördüm mü? = دیدم؟ Görmedin mi? = ندیدی؟

Sattı mı? = فروخت؟ Satmadı mı? = نفروخت؟

Geldi mi? = آمد؟ Gelmedi mi? = نیامد؟

Okudu mu? = خواند؟ Okumadı mı? = نخواند؟

. اصولا نمی آیند ler,lar و dir برای تمام زمانها و وجوه*

+ نوشته شده توسط محمدرضا شکرگزار در پنجشنبه سوم آبان 1386 و ساعت 11:47 بعد از ظهر | 10 نظر

واژه efendi و اشتقاقات آن: یکی از پر کاربردترین واژه ها در زبان ترکی همین کلمه می باشد. در کل این واژه به معنای با شخصیت می باشد.اما کاربردهای مختلف آن:

efendim:

1. زمانی که کسی با شما حرف می زند و متوجه حرف او نمی شوید از این کلمه استفاده می کنید.

Siz Ali misiniz? شما علی هستید؟

جان؟ (ببخشید،چی گفتید؟) ?efendim

گفتم شما علی هستید؟ Siz Ali misiniz diye söyledim

2. به معنای خانم و آقا

بفرمایید خانم (آقا) Buyurun efendim

Taze yumurtanız var mı? تخم مرغ تازه دارید؟

3. پای تلفن و هنگام صحبت کردن:

الو Alo

بفرمایید !Efendim

Orhan var mı? اورهان هست؟

Efendim. .بفرمایید خودم هستم

4. به صورت beyefendi و hanımefendi به معنای خانم و آقا:

سلام خانم Merhaba hanımefendi

ببخشید آقا Affedersiniz beyefendi

5. به صورت beyefendi و hanımefendi به معنای ... خانم و ... آقا برای احترام بیشتر به کسی که او را نمی شناسیم:

بفرمایید تو آقا رستم. .Girin Rüstem beyefendi

سرپیل خانم آمد. .Serpil hanımefendi geldi

6. به معنای واقعی خودش یعنی با شخصیت:

O efendi bir erkek. .او مرد با شخصیتی است

+ نوشته شده توسط محمدرضا شکرگزار در چهارشنبه سی و یکم مرداد 1386 و ساعت 7:4 قبل از ظهر | 17 نظر

۳. فعل زمان حال ساده: برای بیان فعلی است که درزمان حاضردرحال انجام شدن است. مانند: علی غذا می خورد، محمدرضا به مدرسه می رود و ... . در زبان ترکی زمان حال ساده به شکل زیر ساخته می شود:

Eylem+ı/i/u/ü+yor+um,sun,(dur),uz,sunuz,lar

البته این که از کدامیک از ı/i/u/ü استفاده کنیم بستگی به قانون هماهنگی اصوات دارد که قبلا در مورد آن مفصلا صحبت شده است.

چند مثال: :Birkaç örnek

Almak: alıyorum می گیرم alıyoruz می گیریم

می گیرید alıyorsun می گیری alıyorsunuz

می گیرند (alıyor(dur می گیرد alıyorlar

Gelmek: geliyorum می آیم geliyoruz می آییم

geliyorsun می آیی geliyorsunuz می آیید

geliyor(dur) می آید geliyorlar می آیند

Görmek :görüyorum می بینم görüyoruz می بینیم

görüyorsun می بینی görüyorsunuz می بینید

görüyor(dur) می بیند görüyorlar می بینند

Okumak : okuyorum می خوانم okuyoruz می خوانیم

okuyorsun می خوانی okuyorsunuz می خوانید

okuyor(dur) می خواند okuyorlar می خوانند

۳. فعل منفی زمان حال ساده: با افزودن me و –ma- به ریشه افعال و ادامه روش بالا فعل حال ساده منفی ساخته می شود.

چند مثال: :Birkaç örnek

Almak: almıyorum نمی گیرم almıyoruz نمی گیریم

نمی گیرید almıyorsunuz نمی گیری almıyorsun

نمی گیرند almıyorlar نمی گیرد (almıyor(dur

Gelmek: gelmiyorum نمی آیم gelmiyoruz نمی آییم

gelmiyorsun نمی آیی gelmiyorsunuz نمی آیید

gelmiyor(dur) نمی آید gelmiyorlar نمی آیند

Görmek :görmüyorum نمی بینم görmüyoruz نمی بینیم

görmüyorsun نمی بینی görmüyorsunuz نمی بینید

görmüyor(dur) نمی بیند görmüyorlar نمی بینند

Okumak : okumuyorum نمی خوانم okumuyoruz نمی خوانیم

okumuyorsun نمی خوانی okumuyorsunuz نمی خوانید

okumuyor(dur) نمی خواند okumuyorlar نمی خوانند

3. حالت سوالی زمان حال ساده: برای سوالی کردن زمان حال ساده یک mu قبل از زواید شش گانه اضافه می کنیم و بین زواید شش گانه و ریشه فعل (به علاوه yor) یک فاصله می اندازیم.

چند مثال: :Birkaç örnek

Ben alıyor muyum من می گیرم؟ Biz alıyor muyuz? ما می گیریم؟

شما می گیرید؟ ?Siz alıyor musunuz تو می گیری؟ ?Sen alıyor musun

آنها می گیرند؟ ?Onlar alıyorlar mı او می گیرد؟ ?(O alıyor mu(dur

Ben geliyor muyum? من می آیم؟ Biz geliyor muyuz? ما می آییم؟

Sen geliyor musun? تو می آیی؟ Siz geliyor musunuz? شما می آیید؟

O geliyor mu(dur)? او می آید؟ Onlar geliyorlar mı? آنها می آیند؟

Ben görüyor muyum? من می بینم؟ Biz görüyor muyuz? ما می بینیم؟

Sen görüyor musun? تو می بینی؟ Siz görüyor musunuz? شما می بینید؟

O görüyor mu(dur)? او می بیند؟ Onlar görüyorlar mı? آنها می بینند؟

Ben okuyor muyum? من می خوانم؟ Biz okuyor muyuz? ما می خوانیم؟

Sen okuyor musun? تو می خوانی؟ Siz okuyor musunuz? شما می خوانید؟

O okuyor mu? او می خواند؟ Onlar okuyorlar mı? آنها می خوانند؟

3. حالت سوالی-منفی زمان حال ساده: برای ساختن سوالی-منفی زمان حال ساده یک mu قبل از زواید شش گانه اضافه می کنیم و بین زواید شش گانه و ریشه فعل (ma+yor) یک فاصله می اندازیم.

چند مثال: :Birkaç örnek

Ben almıyor muyum ? من نمی گیرم؟ Biz almıyor muyuz? ما نمی گیریم؟

شما نمی گیرید؟ ?Siz almıyor musunuz تو نمی گیری؟ ?Sen almıyor musun

آنها نمی گیرند؟ ?Onlar almıyorlar mı او نمی گیرد؟ ?(O almıyor mu(dur

Ben gelmiyor muyum? من نمی آیم؟ Biz gelmiyor muyuz? ما نمی آییم؟

Sen gelmiyor musun? تو نمی آیی؟ Siz gelmiyor musunuz? شما نمی آیید؟

O gelmiyor mu(dur)? او نمی آید؟ Onlar gelmiyorlar mı? آنها نمی آیند؟

Ben görmüyor muyum? من نمی بینم؟ Biz görmüyor muyuz? ما نمی بینیم؟

Sen görmüyor musun? تو نمی بینی؟ Siz görmüyor musunuz? شما نمی بینید؟

O görmüyor mu(dur)? او نمی بیند؟ Onlar görmüyorlar mı? آنها نمی بینند؟

Ben okumuyor muyum? من نمی خوانم؟ Biz okumuyor muyuz? ما نمی خوانیم؟

Sen okumuyor musun? تو نمی خوانی؟ Siz okumuyor musunuz? شما نمی خوانید؟

O okumuyor mu? او نمی خواند؟ Onlar okumuyorlar mı? آنها نمی خوانند؟

* توجه: کلا در زبان ترکی حتی در متون خیلی ادبی (dir,dır,dur,dür) نوشته و خوانده نمی شوند و به طور کلی کاربردی ندارند (فقط برای این نوشتم که اگر در جایی دیدید تعجب نکنید).

+ نوشته شده توسط محمدرضا شکرگزار در شنبه ششم مرداد 1386 و ساعت 1:57 قبل از ظهر | 7 نظر

فعل امر و نهی

فعل: درهر زبان و به ویژه زبان ترکی فعل از اهمیت ویژه ای برخوردار است.چرا که تمام جملات با استفاده از یک یا چند فعل ساخته می شود.

مصدر در زبان ترکی: علامت مصدر در زبان ترکی mek- و mak- می باشد که با حذف مصدر از فعل ریشه فعل به دست می آید. با این کار ما فعل امر غیر محترمانه را نیز ساخته ایم.

Almak گرفتن Gitmek رفتن Görmek دیدن Okumak خواندن

علامت مصدر mek- و mak- نیز تابع قانون هماهنگی اصوات (که در گذشته ذکر شد) می باشد.

در زبان ترکی فعل تنوع زیادی از لحاظ وجه و زمان دارد و به جرئت می توان گفت که در ترکی نزدیک به 18 نوع فعل وجود دارد که البته بعضی از این تعداد کاربرد زیادی ندارند و بیشتر در متون ادبی و حفوقی به کار می روند.

1. فعل امر: از آنجاییکه فعل امر در ترکی ساده تر از فعلهای دیگر ساخته می شود در ابتدا به توضیح این فعل می پردازیم.

برای ساختن فعل امر غیرمحترمانه کافی است مصدر را از فعل حذف کنیم. برای ساختن امر محترمانه یکی از ın,in,un,ün را (با توجه به قانون هماهنگی اصوات) به ریشه فعل می افزاییم و برای ساختن امر خیلی محترمانه یکی از ınız,iniz,unuz,ünüz را (با توجه به قانون هماهنگی اصوات) به ریشه فعل می افزاییم.

چند مثال: :Birkaç örnek

Girmek(وارد شدن): gir بیا تو girin بفرمایید تو giriniz لطفا)بفرمایید تو)

Almak(گرفتن): al بگیر alın بگیرید alınız لطفا) بگیرید)

Görmek(دیدن): gör ببین görün ببینید görünüz لطفا) ببینید)

Okumak(خواندن): oku بخوان okuyun بخوانید okuyunuz لطفا) بخوانید)

* توجه داشته باشید که اگر ریشه فعل به یک حرف صدادار ختم شود یک حرف y میانجی بین زواید و ریشه فعل قرار می دهیم.

2. فعل امر منفی (نهی): با افزودن me- و ma- (با توجه به قانون هماهنگی اصوات) و افزودن پسوندهای ذکر شده در بالا فعل نهی ساخته می شود.

Girmek: girme نیا تو girmeyin نیایید تو girmeyiniz لطفا) نیایید تو)

Almak: alma نگیر almayın نگیرید almayınız لطفا) نگیرید)

Görmek: görme نبین görmeyin نبینید görmeyiniz لطفا) نبینید)

Okumak: okuma نخوان okumayın نخوانید okumayın لطفا) نخوانید)

+ نوشته شده توسط محمدرضا شکرگزار در دوشنبه یازدهم تیر 1386 و ساعت 5:51 بعد از ظهر | 7 نظر